Η µάχη της Δουνκέρκης

Τον Ιούνιο του 1940 ο Χίτλερ αντιμετώπι­ζε την Ευρώπη όπως ακριβώς την εξου­σία της γερμανικής καγκελαρίας από το 1930 έως το 1933, όταν ακόμα ήταν ηγέτης ενός μικρού εξτρεμιστικού κόμματος. Ού­τε λεπτό δεν κλονίστηκε η πίστη του ότι θα κα­ταλάμβανε την εξουσία σε πολύ σύντομο για την πολιτική χρονικό διάστημα. Την ίδια τερατώδη αυτοπεποίθηση έδειχνε και για την κατάληψη ολόκληρης της Ευρώπης.

Το 1940, λοιπόν, παρα­κολουθούσε την κατάρρευση των δυτικοευρωπα­ϊκών δημοκρατιών, περισσότερο δε της ανίσχυ­ρης και διεφθαρμένης Γαλλίας, όπως ακριβώς μια δεκαετία περίπου πίσω παρακολουθούσε την κα­τάρρευση των σοσιαλιστών και δημοκρατών του αντιπάλων στο εσωτερικό του γερμανικού πολιτι­κού μετώπου, από το νέο του αρχηγείο, το Μπρί-λι λε Πες (Φωλία του Λύκου), στις 5 Ιουλίου, την επομένη της αναχώρησης των τελευταίων πλοίων από τη Δουνκέρκη. Τη μέρα εκείνη ο Φύρερ διέ­ταξε να γίνει εθνική εορτή στο Ράιχ. Έτσι όλα τα κτίρια σημαιοστολίστηκαν και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν γιορτινά. Το δε στρατιωτι­κό ανακοινωθέν ήταν στομφώδες και μιλούσε για μια από τις μεγαλύτερες μάχες που είχαν γίνει ποτέ! Παρ’ όλες αυτές τις ναζιστικές φανφάρες, ο Χίτλερ είχε δώσει λίγη σημασία στον πόλεμο γύ­ρω από τη Δουνκέρκη.

Πολεμικοί σχεδιασμοί

Η μάχη αυτή αποτελεί σημαντικό σταθμό για τις εξελίξεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, γιατί οι συμμαχικές δυνάμεις που τέθηκαν αντιμέτωπες στα ναζιστικά στρατεύματα, αν και νικήθηκαν και βρέθηκαν περικυκλωμένες, κατάφεραν τελικά να διαφύγουν ύστερα από μια μικρή παύση των εχθροπραξιών. Η Δουνκέρκη είναι μια πόλη της βορειοδυτικής Γαλλίας που έχει το λιμάνι της στον Ατλαντικό. Οι εχθροπραξίες έλαβαν μέρος στα τέλη Μαΐου - αρχές Ιουνίου του 1940.

Στις 19 Μαΐου δόθηκε η εντολή από τον ίδιο τον Χίτλερ στα γερμανικά στρατεύματα να επιτεθούν κατά της Ολλανδίας, του Βελγίου και της Γαλλίας. Παρά την αντίθετη γνώμη των στρατηγών του, κανείς δεν περίμενε να εξελιχθούν τα πράγμα­τα τόσο ευνοϊκά για τους Γερμανούς. Αρχικά ο αρχιστράτηγος Φέντορ φον Μποκ με την ομάδα στρατιών Β προχώρησε και κατέλαβε τα βελγικά εδάφη. Η κίνηση αυτή του Γερμανού αρχιστράτη­γου βρήκε τους συμμάχους απροετοίμαστους, με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούν. Μάλιστα ούτε ο ίδιος ο Χίτλερ με τους επιτελείς του δεν φαντα­ζόταν ότι τα στρατεύματά του θα έκαναν «στρα­τιωτικό περίπατο». Από ό,τι φαίνεται οι εξελίξεις έπαιρναν απρόβλεπτες διαστάσεις προς όφελος των Γερμανών. Έτσι ο Φέντορ φον Μποκ με τους στρατιώτες του συνέχισε απρόσκοπτα την πορεία του διατρέχοντας όλο το Βέλγιο. Στο μεταξύ ήδη από τις 17 Μαΐου τα γερμανικά άρματα μάχης του 19ου σώματος υπό την αρχηγία του στρατη­γού Χάιντς Γκουντέριαν βρίσκονταν στον ποταμό Σομ ξυπνώντας τις πρόσφατες σχετικά εφιαλτι­κές μνήμες των άγριων μαχών του Α’ Παγκοσμί­ου Πολέμου. Οι χιτλερικές στρατιωτικές δυνάμεις το λογικό ήταν να συγκλίνουν ώστε να συναντη­θούν όλες στην περίφημη γραμμή Μαζινό ή στον δρόμο για το Παρίσι. Ο Γκουντέριαν, ωστόσο, συ­νέχισε προς τα δυτικά παίρνοντας πορεία για την ακτή του Ατλαντικού. Έτσι η κατάσταση για τις συμμαχικές δυνάμεις έπαιρνε επικίνδυνη τροπή, αφού οι Γάλλοι βρίσκονταν πολύ νοτιότερα, μιας και προετοιμάζονταν να υπερασπιστούν με όλες τους τις δυνάμεις το Παρίσι, αφήνοντας έτσι τα βρετανικά στρατεύματα ακάλυπτα. Τα προβλήμα­τα των Βρετανών όμως δεν τέλειωναν εκεί, μιας και δυο εκατομμύρια Βέλγοι πρόσφυγες από την εισβολή των Γερμανών στην πατρίδα τους, μαζί με άλλα οκτώ Γάλλων, εμπόδιζαν δραματικά τις κινήσεις του βρετανικού στρατού, που τελούσε υπό τη διοίκηση του λόρδου Γκορτ και κινδύνε­ψε σοβαρά να χάσει την επαφή του με τα γαλλικά στρατεύματα. Στις 19 Μαΐου, κατόπιν εντολής του Τσώρτσιλ, το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό τέθηκε σε επιφυλακή προκειμένου να σχεδιάσει τη διά­σωση των στρατευμάτων που έμεναν στην απέ­ναντι πλευρά της Μάγχης ακάλυπτα.

Στις 20 Μαΐου οι συμμαχικές δυνάμεις, περίπου 400.000 χιλιάδες στρατιώτες του βρετανικού, γαλλικού και βελγικού στρατού, είχαν αποκλει­στεί από τις γερμανικές στρατιές, ενώ η 2η μεραρ­χία του 19ου σώματος τεθωρακισμένων έφτασε στην ακτή του Ατλαντικού στην Αμπβίλ της Μάγ­χης. Οι σύμμαχοι βρέθηκαν αποκλεισμένοι στη Δουνκέρκη, έχοντας την ομάδα Α στον Νότο και την ομάδα Β στον Βορρά. Την επομένη ο λόρδος Γκορτ επιχείρησε αντεπίθεση αντιπερισπασμού εναντίον της πόλης Αράς. Σκοπός του ήταν να εμποδίσουν την κατάληψη της Δουνκέρκης και του Καλαί, μιας και τα δυο αυτά λιμάνια στη θά­λασσα της Μάγχης ήταν απολύτως αναγκαία να μείνουν στα χέρια των συμμάχων προκειμένου να φυγαδευτούν τα συμμαχικά στρατεύματα που κινδύνευαν αποκλεισμένα. Από την άλλη, τα άρματα των Βρετανών έπεσαν στα χέρια των Γερμανών και ο Γκορτ αντιμετώπιζε ένα πολύ πι­εστικό δίλημμα: να μείνει και να πολεμήσει στο πλευρό των γαλλικών στρατευμάτων, αλλά στην ουσία αφήνοντας ακάλυπτους τους Βρετανούς στρατιώτες, ή να βοηθήσει τους Βρετανούς να διαφύγουν. Η απόφασή του ήταν να βοηθήσει τα βρετανικά στρατεύματα να διαφύγουν. Στο μεταξύ ο Γκουντέριαν στις 22 Μαΐου ξεκίνησε επίθεση που σκοπό είχε να καταλάβει το λιμάνι του Καλαί.

Μια περίεργη διαταγή

Δυο μέρες αργότερα δόθηκε μια παράξενη όσο και αναπάντεχη διαταγή, που αποδίδεται σε πρω­τοβουλία του Γκερντ Ρούντστεντ, στην οποία κα­τόπιν συναίνεσε και ο ίδιος ο Χίτλερ. Έτσι με τον αληθινό ωστόσο ισχυρισμό ότι τα στρατεύματα ήταν εξαντλημένα από την κούραση δόθηκε μι­ας μέρας ανάπαυση σταματώντας την επέλασή τους προς την πόλη της Δουνκέρκης με αποτέ­λεσμα ο λόρδος Γκορτ και το Α’ Γαλλικό Σώμα να μην αφήσουν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Μά­λιστα η κακοκαιρία που επικρατούσε εκείνες τις μέρες δυσχέραινε ιδιαίτερα τις πτήσεις της Λούφτβαφε, παρέχοντας μιαν ακόμα ευκολία ώστε οι σύμμαχοι να προλάβουν από τις 24 έως τις 27 Μαΐου να οχυρώσουν τα περίχωρα της Δουνκέρκης. Στο μεταξύ η 10η μεραρχία του 19ου Σώμα­τος Τεθωρακισμένων του Γκουντέριαν κατέλαβε στις 25 Μαΐου τη Βουλώνη. Ωστόσο οι δύο βρε­τανικές μεραρχίες που βρίσκονταν εκεί, κατόρ­θωσαν να ξεφύγουν από την ακτή της Μάγχης εγκαίρως μέσω θαλάσσης. Τότε τα περίφημα γερμανικά «Junkers Ju 87» βομβάρδισαν το γαλ­λικό αντιτορπιλικό Chacal. Στο Καλαί οι Βρετανοί είχαν διαταγή να παραμείνουν οχυρωμένοι στις θέσεις τους όσο το δυνατόν περισσότερο και να υπερασπιστούν με νύχια και με δόντια το λιμάνι της πόλης. Η άμυνα διήρκεσε μιάμιση μέρα. Το απόγευμα της 26ης Μαΐου 20.000 άνδρες των συμμαχικών δυνάμεων παραδόθηκαν. Εξ αυτών οι 5.000 ήταν Βρετανοί στρατιώτες.

Η Μάχη της Δουνκέρκης

Ακολούθησε ένα διήμερο μαχών στα οχυρά της Δουνκέρκης. Στα δυτικά οι αγγλικές δυνάμεις οπισθοχώρησαν πίσω από τον ποταμό Άα. Η 2η μεραρχία του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώ­ματος, αφού κατέστρεψε 22 άρματα, οπισθο­χώρησε στον ποταμό Leie. Στο ανατολικό μέ­τωπο και μέχρι την 28η Μαΐου οι Γερμανοί βρή­καν αντίσταση. Ωστόσο οι απώλειες και στα δυο στρατόπεδα ήταν μεγάλες. Οι Βέλγοι που υπερασπίζονταν τη Δουνκέρκη, στις 28 Μαΐου υπο­χώρησαν. Το ίδιο απόγευμα ο λόρδος Γκορτ διέ­ταξε την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων από τη Δουνκέρκη.

Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι κράτησαν για δυο μέ­ρες (29 και 30 Μαΐου) μια διώρυγα από τη Δουνκέρκη ως το Nieuport. Οι Γερμανοί ωστόσο απέ­φυγαν το πεδίο της μάχης και κινήθηκαν νότια. Ο Τσώρτσιλ διέταξε τον λόρδο Γκορτ να επιστρέ­ψει άμεσα στην Αγγλία για να μην πιαστεί αιχμά­λωτος από τους Γερμανούς. Στο πόδι του έμεινε ο υποστράτηγος Χάρολντ Αλεξάντερ, που μαζί με τον Γάλλο ναύαρχο Ζαν Αμπριάλ υπερασπίστη­καν τη Δουνκέρκη μέχρι το τέλος. Στις 31 Μαΐου έπεσαν τελικά τα οχυρά γύρω από τη Δουνκέρκη. Τα γερμανικά άρματα που δεν πήραν μέρος στη μάχη είχαν ήδη πάρει πορεία για το Παρίσι. Ενώ οι Βρετανοί επιβιβάζονταν στα πλοία, οι Γάλλοι παρέμεναν να υπερασπίζονται την πα­τρίδα τους με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πιαστούν αιχμάλωτοι από τους Γερμανούς. Η εκ­κένωση των Βρετανών συνεχίστηκε ως τα χαρά­ματα της 4ης Ιουνίου, όταν οι Βρετανοί, ανατι­νάζοντας παλαιά σκάφη, έκλεισαν το στόμιο του λιμανιού, και ακολούθησε η πτώση της Δουν-κέρκης. Συνολικά έγινε κατορθωτό να διαφύ­γουν 338.226 στρατιώτες, οι οποίοι διασώθηκαν φθάνοντας στην Αγγλία μέσω θαλάσσης.

Πηγή