Η μάχη του Κουρσκ. Ιστορική αναδρομή

Η μάχη του Κουρσκ, γνωστή επίσης ως η μάχη στη Κούρσκαγια Ντουγκά – Τόξο του Κούρσκ (5 Ιουλίου – 23 Αυγούστου του 1943) ήταν μια από τις αποφασιστικές και βασικότερες μάχες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου, μετά την οποία ο Κόκκινος Στρατός πέρασε σε γενική αντεπίθεση, ενώ τα γερμανικά στρατεύματα έχασαν ολοκληρωτικά τη στρατηγική πρωτοβουλία.

Μαζί με τη μάχη του Στάλινγκραντ θεωρείται ως σημείο καμπής στη πορεία του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Η μάχη του Κουρσκ ήταν η μεγαλύτερη ακολουθία αρματομαχιών στην ιστορία: σε αυτήν συμμετείχαν πάνω από δύο εκατομμύρια άτομα, 10000 τεθωρακισμένα άρματα μάχης, πάνω από τέσσερις χιλιάδες αεροσκάφη.

Το «Τόξο του Κουρσκ» είναι μια προεξοχή, που δημιουργήθηκε στο κέντρο του σοβιετικό-γερμανικού μετώπου κατά τη διάρκεια της χειμερινής επίθεσης του Κόκκινου Στρατού και της αντεπίθεσης των γερμανικών στρατευμάτων στην Ανατολή Ουκρανία, με βάθος έως 150 και με πλάτος έως 200 χιλιόμετρα.

Έχει καθιερωθεί η μάχη του Κουρσκ να χωρίζεται σε 3 στάδια:

- Η αμυντική επιχείρηση του Κουρσκ (5 -23 Ιουλίου)

- Η επιχείρηση επίθεσης στο Οριόλ (12 Ιουλίου – 18 Αυγούστου)

- Η επιχείρηση επίθεσης στο Μπέλγκοροντ και Χάρκοβο (3 – 23 Αυγούστου)

Τα σοβιετικά στρατεύματα ήταν υπό τη διοίκηση του Γκεόρκγι Ζούκοφ, Νικολάι Βατούτιν, Ιβάν Κόνεφ και του Κωνσταντίν Ροκοσόφσκι.

Τα γερμανικά στρατεύματα ήταν υπό τη διοίκηση του Έριχ φον Μανστέιν, Γκιούντερ Χανς φον Κλιούγκε, Βάλτερ Μόντελ, Γκέρμαν Γκοτ.



Η γερμανική διοίκηση αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια μεγάλη στρατηγική επιχείρηση στην προεξοχή του Κουρσκ το καλοκαίρι του 1943. Προγραμματίζονταν να διεξαχθούν δύο συγκλίνοντα χτυπήματα σε μία από τις περιοχές των πόλεων Οριόλ (από το Βορρά) και Μπέλγκοροντ (από το Νότο). Οι ομάδες επίθεσης έπρεπε να σμίξουν στην περιοχή του Κουρσκ θέτοντας σε κλοιό τα στρατεύματα του Κεντρικού μετώπου και του μετώπου Βορόνεζ του Κόκκινου Στρατού. Η επιχείρηση έλαβε την κωδική ονομασία Citadel. Για την διεξαγωγή της επιχείρησης Citadel η γερμανική διοίκηση συγκέντρωσε 50 μεραρχίες, μεταξύ των οποίων 16 τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες. Το συγκρότημα στρατευμάτων αποτελούταν από 900000 άτομα, περίπου 2700 τεθωρακισμένα άρματα μάχης και 2000 αεροσκάφη.

Οι αριθμοί αυτοί αντιπροσώπευαν περίπου το 70% των τεθωρακισμένων μεραρχιών, έως 30% των μηχανοκίνητων και πάνω από 20% μεραρχιών πεζικού, όπως επίσης και το 65% όλων των πολεμικών αεροσκαφών που δραστηριοποιούνταν στο σοβιετικό-γερμανικό μέτωπο, οι οποίες είχαν συγκεντρωθεί σε μία περιοχή, η οποία αποτελούσε μόλις το 14% του μήκους του.



Το σοβιετικό συγκρότημα στρατευμάτων συμπεριλάμβανε πάνω από 2 εκατ. άτομα, πάνω από 5000 τεθωρακισμένα οχήματα και αυτοκινούμενα πυροβόλα, όπως επίσης και 3000 περίπου αεροσκάφη. Τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν περίπου διπλή υπεροχή σε σχέση με τα γερμανικά στρατεύματα που τους αντιστέκονταν στο Κουρσκ.



Η μάχη της Πρόχοροφκα

Θεωρείται ως το πιο γνωστό επεισόδιο της 50ημερης αντιπαράθεσης στο Τόξο του Κουρσκ. Στις 12 Ιουλίου στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού της Πρόχοροφκα σημειώθηκε η μεγαλύτερη σύγκρουση τεθωρακισμένων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Και από τις δύο πλευρές συμμετείχαν έως 1200 τεθωρακισμένα άρματα μάχης και αυτοκινούμενες μονάδες.

Αναπτύσσοντας την επίθεση, οι σοβιετικές δυνάμεις ξηράς, έχοντας την υποστήριξη των 2 και 17 στρατευμάτων αέρος, όπως επίσης και της αεροπορίας μεγάλων αποστάσεων, απώθησαν τον αντίπαλο προς τα δυτικά σε απόσταση 140-150 χλμ, απελευθέρωσαν το Οριόλ, το Μπέλγκοροντ και το Χάρκοβο.

Στις 23 Αυγούστου με την κατάληψη του Χαρκόβου ολοκληρώθηκε η επιχείρηση επίθεσης του Μπέλγκοροντ-Χάρκοβο, η οποία ήταν το τελευταίο σκέλος της μάχης του Κουρσκ.



Σύμφωνα με τις σοβιετικές πηγές, η Βέρμαχτ έχασε στη μάχη του Κουρσκ πάνω από 500000 στρατιώτες και αξιωματικούς, 1500 τεθωρακισμένα. Οι απώλειες των σοβιετικών στρατευμάτων ανήλθαν σε 254470 άτομα και πάνω από 5000 μονάδες τεθωρακισμένων οχημάτων.

Μετά τη μάχη πάνω από 100000 άτομα είχαν τιμηθεί με παράσημα και μετάλλια, 231 άτομα έλαβαν τον τίτλο του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης. 132 μονάδες έλαβαν τον τίτλο της φρουράς, 26 έλαβαν τιμητικούς τίτλους.

Στις 23 Αυγούστου, την ημέρα της ήττας του γερμανικού στρατού από τα σοβιετικά στρατεύματα στη μάχη το Κουρσκ, σύμφωνα με τον Ομοσπονδιακό νόμο υπ. Αρ. 32 FZ με ημερ. 13 Μαρτίου του 1995 «Περί των ημερών της στρατιωτικής δόξας (ημέρες νίκης) της Ρωσίας» γιορτάζεται η Ημέρα της Στρατιωτικής Δόξας της Ρωσίας.


ΠΗΓΗ